Burdur Ceviz Ezmesi, Burdur'a özgü geleneksel bir tatlıdır. Yaklaşık 300 yıllık bir geçmişe sahip olan bu lezzet, 2009 yılında coğrafi işaret alarak tescillenmiştir .

Bu eşsiz tatlı, yalnızca üç temel malzeme ile hazırlanır: ceviz, irmik ve şeker. Bu malzemeler eşit oranlarda karıştırılır ve herhangi bir pişirme işlemi uygulanmadan tepsiye dökülerek bir gece dinlendirilir . Bu yöntem sayesinde, ceviz ve irmik doğal besin değerlerini korur .

Burdur Ceviz Ezmesi, katkı maddesi içermeyen doğal yapısıyla öne çıkar. Ceviz, omega-3 yağ asitleri ve antioksidanlar açısından zengindir; bu da kalp ve beyin sağlığına katkı sağlar. İrmik ise B vitaminleri ve lif içeriğiyle sindirim sistemine destek olur .

Burdur Ceviz Ezmesi, hem yerel halkın hem de ziyaretçilerin sıklıkla tercih ettiği bir hediyelik üründür. Burdur'daki yerel üreticilerden temin edilebileceği gibi, çevrimiçi platformlar üzerinden de sipariş verilebilir .

Burdur Şiş Köftesi, Burdur'a özgü geleneksel bir et yemeğidir. 2010 yılında coğrafi işaret alarak tescillenmiştir.

Bu özel köfte, yalnızca dana kaburga eti ve tuz kullanılarak hazırlanır. İçerisinde soğan, baharat veya ekmek kırıntısı gibi katkı maddeleri bulunmaz. Kıyma, şişlere geçirilip mangalda pişirilir. Pişirme sırasında, köftelerin yağı ve suyu, altına yerleştirilen özel pidelere geçerek lezzetini artırır.

Burdur Şiş Köftesi, kendine özgü hazırlanan pidelerle servis edilir. Yanında közlenmiş yeşil biber ve mevsimine göre domates veya salata ile sunulur. Bu sade ve doğal sunum, köftenin özgün lezzetini ön plana çıkarır.

Burdur Şiş Köftesi, 2010 yılında Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından coğrafi işaretle tescillenmiştir. Bu tescil, ürünün geleneksel yapım yöntemlerinin ve özgünlüğünün korunmasını sağlamaktadır.

Dirmil Sipsisi, Burdur'un Altınyayla ilçesine (eski adıyla Dirmil) özgü, bin yılı aşkın süredir kullanılan geleneksel bir üflemeli çalgıdır. Teke Yöresi'nin müzik kültürünün simgelerinden biri olan bu enstrüman, 2020 yılında Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından coğrafi işaret alarak tescillenmiştir.

Malzeme: Sipsi, yörede "demir kargı" olarak bilinen sert su kamışından yapılır. Gövde kısmı "gödlek", sesin çıkarılmasını sağlayan ağızlık ise "cuk cuk" olarak adlandırılır.

Perde Sayısı: Üst kısmında beş, alt kısmında bir olmak üzere toplam altı ses perdesi bulunur.

Boyut: Ses aralığına göre 13 ile 28 santimetre arasında değişen boyutlara sahiptir.

Ses Aralığı: Usta bir icracı, sipsiden 13 farklı ses elde edebilir.

Müzikal Kullanımı

Dirmil Sipsisi, özellikle gurbet havaları ve oyun havaları gibi Teke Yöresi'ne özgü ezgilerin icrasında kullanılır. Genellikle dokuz sekizlik, dokuz on altılık ve iki dörtlük nota ölçüleriyle müzik yapılır. Sipsi, çoğunlukla iki telli cura ile birlikte çalınarak zengin bir tını elde edilir.

Doğadan Gelen Lezzet, Topraktan Yükselen Kalite

Karamanlı Cevizi, Burdur'un Karamanlı ilçesine özgü, yüksek yağ oranı ve yoğun aromasıyla dikkat çeken bir ceviz türüdür. 2020 yılında coğrafi işaret alarak tescillenmiştir.

Özellikleri ve Üretimi

Yüksek Yağ Oranı: Karamanlı Cevizi, yüksek yağ içeriği sayesinde yoğun bir aroma ve lezzet sunar.

İri ve Dolgun Taneler: Bu ceviz türü, iri ve dolgun taneleriyle öne çıkar.

Toprak Özellikleri: Karamanlı ilçesinin toprağı, yüksek pH değeri ve zengin mineral içeriğiyle ceviz yetiştiriciliği için idealdir.

Hasat Yöntemi: Cevizler, ağaçlara zarar vermemek için silkeleme ve elle toplama yöntemleriyle hasat edilir.

Ekonomik Katkı

Karamanlı ilçesinde yaklaşık 1000 dekarlık alanda ceviz üretimi yapılmakta ve yılda ortalama 700 ton ceviz elde edilmektedir. Bu üretim, hem yerel ekonomiye katkı sağlamakta hem de Türkiye genelinde tanınırlığı artırmaktadır.

Doğal Aromasıyla Sofraların Vazgeçilmezi

Karamanlı Kişnişi, Burdur'un Karamanlı ilçesine özgü, yüksek aroması ve kaliteli yapısıyla öne çıkan bir baharattır. 21 Mayıs 2018 tarihinden itibaren korunmak üzere, 28 Eylül 2020 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından coğrafi işaret alarak tescillenmiştir.

Doğanın Şifalı Nefesi, Karamanlı'nın Aromatik Mirası

Karamanlı Rezenesi, Burdur'un Karamanlı ilçesine özgü, yüksek aroması ve besin değeriyle dikkat çeken bir bitkidir. 21 Mayıs 2018 tarihinde başvurusu yapılan bu ürün, 4 Ocak 2021 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından coğrafi işaret alarak tescillenmiştir.

Bucak Salebi; Orchidaceae familyasına ait toprak orkidelerinin, kalınlaşarak yumruya dönüşen köklerinin kurutularak öğütülmesi ile elde edilir. Toz hale getirildikten sonra paketlenerek satışa sunulur.

Bucak Salebi içecek ve dondurma sanayiinde kullanılır. Bucak Salebinin elde edildiği bitkinin yumruları toplandıkları yerde kurutulur ve coğrafi sınıra özgü üretim yöntemi ile değirmenlerde öğütülerek toz haline getirilir. Geçmişi eskiye dayanan Bucak Salebinin, coğrafi sınır ile ün bağı bulunur.

Tefenni Rezenesi, Burdur’un Tefenni ilçesinde doğal olarak yetişen, aromatik yapısı ve şifalı özellikleriyle öne çıkan özel bir bitkidir. Akdeniz ikliminin hâkim olduğu bu bölgede, yüksek rakımlı yaylaların temiz havası ve doğal florası sayesinde benzersiz bir kaliteye ulaşır. Tefenni Rezenesi, hem lezzet hem de tıbbi özellikler açısından Türkiye’nin en değerli rezenelerinden biri olarak kabul edilmektedir.

Tefenni Rezenesi, ince yapraklı, güçlü aromalı ve yoğun uçucu yağ içeriğine sahip bir bitkidir. Kendine özgü kokusu ve hafif anasonumsu tadı sayesinde hem mutfakta hem de bitkisel tedavilerde yaygın olarak kullanılır. Genellikle çay olarak demlenir; sindirim sistemi üzerindeki olumlu etkileri, gaz giderici ve rahatlatıcı özellikleriyle bilinir.

Burdur Kabak Helvası, bölgenin kendine özgü lezzetlerinden biri olup geçmişi Osmanlı dönemine kadar uzanan geleneksel bir tatlıdır. Özellikle kış aylarında tüketilen bu helva, hem besleyici hem de lezzetli yapısıyla Burdur mutfağının vazgeçilmezleri arasında yer alır.

Yapımında Kullanılan Malzemeler

Bu özel tatlı, genellikle Burdur’a özgü sert yapılı beyaz balkabağı, toz şeker, limon suyu ve isteğe bağlı olarak ceviz ya da tahin ile hazırlanır. Diğer kabak tatlılarından farklı olarak helva kıvamında yapılır ve piştikten sonra daha koyu, yoğun ve hafif karamelize bir lezzete kavuşur.

Gölhisar Kavurması, Burdur’un Gölhisar ilçesine özgü, yöresel bir et yemeğidir. Geleneksel yöntemlerle hazırlanan bu kavurma, hem özel gün sofralarının baş tacı hem de bölgenin gastronomik kimliğinin güçlü bir parçasıdır. Sade malzemelerle yapılmasına rağmen lezzeti, doğallığı ve hazırlanış biçimiyle fark yaratır.

Özellikleri

Gölhisar Kavurması’nın temel malzemesi, bölge hayvancılığıyla elde edilen doğal ve kaliteli kırmızı ettir. Genellikle dananın kol veya but kısmı kullanılır. Etler, büyük parçalar hâlinde doğranır ve kendi yağıyla ağır ağır kavrularak hazırlanır. Bu yöntem, etin suyunu ve lezzetini içinde tutmasını sağlar.

Kozağaç İkitelli Curası, Burdur’un Çavdır ilçesine bağlı Kozağaç köyünde ustalıkla yapılan, yöreye özgü bir bağlama türüdür. “İkitelli” adı verilen bu özel cura, hem yapım tekniği hem de tınısıyla bölgedeki halk müziği geleneğinin ayrılmaz bir parçasıdır.

İkitelli, klasik cura boyutundan biraz daha büyük, iki telli ya da üç telli olarak kullanılan bir halk sazıdır. Kozağaç’ta yapılan İkitelli curası, özellikle çoban havaları, türkü atışmaları ve düğün eğlenceleri gibi halk müziğinin temel sahnelerinde yer alır. Yüksek tınısı, kıvrak melodileri ve kolay taşınabilir yapısıyla köy yaşamının müzikle iç içe geçmiş kültüründe özel bir yere sahiptir.

Yüzyıllık Tezgâhlardan Günümüze Uzanan Bir Dokuma Mirası

İbecik Bezi, Burdur’un Gölhisar ilçesine bağlı İbecik köyünde nesilden nesile aktarılan geleneksel bir el dokumasıdır. Yöre kadınlarının el emeği ve göz nuruyla ürettiği bu özel bez, yalnızca bir tekstil ürünü değil, aynı zamanda kültürel kimliğin ve toplumsal hafızanın bir parçasıdır.

Tarihçesi ve Kökeni

İbecik Bezi’nin kökeni Osmanlı dönemine kadar uzanır. Kadınların çeyiz hazırlıklarında, günlük yaşamda ve özel günlerde sıkça kullandığı bu bezler, yüzyıllardır ev tezgâhlarında üretilmektedir. Eskiden düğünlerde “gelin bezi” olarak da adlandırılan İbecik Bezi, hem işlevsel hem de estetik bir üründür.

Özellikleri

• %100 pamuk ipliğinden el tezgâhlarında dokunur.

• Desenleri genellikle çizgili ve geometrik motiflerden oluşur.

• Renkleri doğadan elde edilen kök boyalarla bezenmiş olup solmaz, doğaldır.

• Narin ve hafif yapısıyla hem yazlık hem gündelik kullanıma uygundur.

• Havlu, peştemal, masa örtüsü, yastık kılıfı, perde, elbise kumaşı gibi birçok farklı amaçla kullanılabilir.

Kültürel ve Sosyal Önemi

İbecik Bezi, kadın emeğinin görünür olduğu, dayanışma ve üretim kültürünün yaşatıldığı bir mirastır. Köydeki tezgâhlarda birlikte çalışan kadınlar, sadece dokuma yapmaz; aynı zamanda bilgi, hikâye ve gelenek aktarımını da sürdürürler.

Coğrafi İşaret ve Koruma

İbecik Bezi, coğrafi işaret tescili alan ürünler arasında yer almakta ve böylece hem adının hem üretim yönteminin korunması sağlanmaktadır. Bu tescil sayesinde, İbecik Bezi’nin geleneksel yapısı bozulmadan tanıtımı ve pazarlanması hedeflenmektedir.

Burdur Haşhaş Helvası, Burdur ve çevresinde uzun yıllardır yapılan, yöreye özgü bir tatlı çeşididir. Özellikle kırsal kesimlerde, kış aylarında ve özel günlerde hazırlanan bu helva; besleyici, doğal ve sade malzemelerle yapılır. Lezzetinin yanında, yapım süreci ve sunumuyla da geleneksel mutfak kültürünün canlı bir örneğidir.